Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Wat is het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest?

Artikel 5 van de Belgische Grondwet definieert het grondgebied van het Waalse en het Vlaamse Gewest. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt er echter niet in vermeld. Het Waalse Gewest omvat de volgende provincies: Waals-Brabant, Henegouwen, Luik, Luxemburg en Namen. Het Vlaamse Gewest omvat de volgende provincies: Antwerpen, Vlaams-Brabant, West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Limburg. De rest valt onder het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dit kleine grondgebied komt overeen met de Brusselse agglomeratie (= administratief arrondissement Brussel + 19 aangrenzende gemeenten).

Welke zijn de autoriteiten van het gewest?

In de eerste plaats is er het parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, alsook de Brusselse Hoofdstedelijke Regering.

Het Brussels parlement

Welke zijn de opdrachten van het Brussels parlement?

• Het Brussels Parlement is het wetgevende orgaan van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het ontwikkelt, bespreekt en stemt wetgevende teksten (ordonnanties en verordeningen) in de beleidsdomeinen die onder de bevoegdheid van het Brussels Gewest vallen. Het draagt bij aan de financiering van de krachtlijnen van het beleid, alsook van de Brusselse Gewestregering.
• Verder keurt het Brussels Parlement de gewestelijke begrotingen goed en houdt het toezicht op de Brusselse Gewestregering die het beleid moet uitvoeren.

Hoe is het Brussels parlement samengesteld?

Het Brussels Parlement is samengesteld uit 89 leden, die om de vijf jaar volgens het algemeen kiesrecht worden verkozen. De gewestelijke volksvertegenwoordigers zijn opgedeeld in twee groepen: 17 parlementsleden worden van een Nederlandstalige lijst verkozen en 72 van een Franstalige kieslijst.

Het Parlement kiest de leden van de Gewestregering en de gewestelijke staatssecretarissen onder de verkozen parlementsleden.

De Brusselse regering

Hoe is de Brusselse regering samengesteld?

• De regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bestaat uit een (Franstalige) minister-president en vier ministers (2 Franstaligen en 2 Nederlandstaligen) die worden verkozen door het Brussels Hoofdstedelijk Parlement.
• Bovendien koos het Parlement op voorstel van de regering drie gewestelijke staatssecretarissen, van wie één Nederlandstalige. Deze staatssecretarissen zijn geen lid van de regering, maar wonen (alle of sommige) vergaderingen ervan bij. Ze ressorteren onder een regeringslid, die hun bevoegdheden bepaalt.

Welke zijn de bevoegdheidsdomeinen van de Brusselse regering?

De leden van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering beheren de materies zoals bepaald door de gewestelijke bevoegdheden: ruimtelijke ordening, stedenbouw, stadsvernieuwing, huisvesting, openbare werken, vervoer, economisch beleid, buitenlandse handel, werkgelegenheid, leefmilieu, energie, lokale besturen, wetenschappelijk onderzoek en internationale betrekkingen.

De bevoegdheden

Welke bevoegdheden oefent het Brussels Gewest uit?

Het Brussels Gewest oefent gewestelijke bevoegdheden uit. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft dezelfde bevoegdheden als het Vlaamse en het Waalse Gewest, elk op hun grondgebied. Het betreft meer bepaald:

•  Ruimtelijke ordening (stadsplanning, stedenbouw, stadsvernieuwing, grondbeleid, bescherming van monumenten en landschappen) en huisvesting
• Leefmilieu, waterbeleid en natuurbehoud
• Economie (economische ontwikkeling, buitenlandse handel ...) en tewerkstellingsbeleid
• Vervoer
• Openbare werken
• Energiebeleid
• Lokale besturen (gemeenten, intercommunales, erediensten)
• Internationale betrekkingen
• Wetenschappelijk onderzoek

Voor materies zoals cultuur, onderwijs, sport en bijstand aan personen op het Brussels Hoofdstedelijk grondgebied zijn de Gemeenschapscommissies bevoegd.

Omdat Brussel zowel de hoofdstad van België als de zetel van de Europese Instellingen is, werkt het Brussels Gewest samen met de Federale Overheid voor initiatieven in de volgende sectoren:

• Ruimtelijke ordening
• Stedenbouw
• Openbare werken
• Vervoer

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest oefent eveneens de bevoegdheden uit die door de wetgever waren toevertrouwd aan de voormalige Brusselse Agglomeratie, namelijk:

• Brandbestrijding en dringende medische hulp
• Ophalen en verwerken van huisvuil
• Taxi's

Bij het splitsen van de provincie Brabant, heeft het Brussels Gewest de provinciale bevoegdheden overgenomen voor zijn grondgebied:

• Samenstelling van jurylijsten voor assisen
• Toelating gewestelijke tombola’s en controle op giften en legaten aan het Rode Kruis enz.

De Gemeenschapscommissies

Wat zijn de Gemeenschapscommissies?

Behalve wat het taalgebruik betreft, oefent elke Gemeenschap haar bevoegdheden uit in het gehele overeenkomstige eentalige taalgebied:

• voor de Federatie Wallonië-Brussel, in het Franse taalgebied;
• voor de Vlaamse Gemeenschap, in het Nederlandse taalgebied;
• voor de Duitstalige Gemeenschap, in het Duitse taalgebied.

De Gemeenschappen mogen niet optreden op het grondgebied van het taalgebied dat overeenkomt met een andere Gemeenschap: dat wordt het territorialiteitsbeginsel genoemd.

Bovendien zijn de Federatie Wallonië-Brussel en de Vlaamse Gemeenschap beide bevoegd in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad.

Voor de uitoefening van de communautaire bevoegdheden in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad werden drie specifieke instellingen in het leven geroepen, die een deel van de communautaire bevoegdheden in dit gebied toegewezen hebben gekregen. Die instellingen worden gemeenschapscommissies genoemd en bestaan elk uit een wetgevend orgaan (Verenigde Vergadering) en een uitvoerend orgaan (Verenigd College). De gemeenschapscommissies hebben elk hun eigen rechtspersoonlijkheid, los van die van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

De drie gemeenschapscommissies zijn:

• De Franse Gemeenschapscommissie (COCOF), die bevoegd is voor de instellingen die uitsluitend tot de Franse Gemeenschap behoren;
• De Vlaamse Gemeenschapscommissie (COCON-VGC), die bevoegd is voor instellingen die uitsluitend tot de Vlaamse Gemeenschap behoren;
• De Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (COCOM), die bevoegd is ten aanzien van instellingen die niet uitsluitend tot een van de twee Gemeenschappen behoren.